DODATKI DO ŻYWNOŚCI I SUBSTANCJE POMOCNICZE W PRZETWÓRSTWIE A SUPLEMENTY DIETY DLA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI – CO NA TO PRAWO?

DODATKI DO ŻYWNOŚCI I SUBSTANCJE POMOCNICZE W PRZETWÓRSTWIE A SUPLEMENTY DIETY DLA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI – CO NA TO PRAWO?

Na wstępie należy wskazać, że kwestię dopuszczalności użycia dodatków do żywności reguluje rozporządzenie nr 1333/20081. Jak wskazuje jego treść, ma ono zastosowanie do dodatków do żywności, ale nie stosuje się go do substancji pomocniczych w przetwórstwie, chyba że są one stosowane właśnie jako dodatki do żywności. Tym samym, dla pełnego zrozumienia zagadnienia należy odszukać definicje legalne obu pojęć.

Dwa wspomniane zagadnienia tłumaczy wspomniane już rozporządzenie nr 1333/2008 wskazując, że „dodatek do żywności” oznacza każdą substancję, która w normalnych warunkach ani nie jest spożywana sama jako żywność, ani nie jest stosowana jako charakterystyczny składnik żywności, bez względu na swoją ewentualną wartość odżywczą, której celowe dodanie, ze względów technologicznych, do żywności w trakcie jej produkcji, przetwarzania, przygotowywania, obróbki, pakowania, przewozu lub przechowywania powoduje, lub można spodziewać się zasadnie, że powoduje, iż substancja ta lub jej produkty pochodne stają się bezpośrednio lub pośrednio składnikiem tej żywności. Natomiast „substancja pomocnicza w przetwórstwie” oznacza każdą substancję, która: nie jest spożywana sama jako żywność; jest celowo stosowana przy przetwarzaniu surowców, żywności lub jej składników, w celu osiągnięcia określonego celu technologicznego w trakcie obróbki lub przetwarzania; oraz może spowodować niezamierzoną, ale technicznie nieuniknioną obecność w produkcie końcowym pozostałości tej substancji lub jej pochodnych, pod warunkiem, że nie stanowią one jakiegokolwiek zagrożenia dla zdrowia oraz nie mają żadnego wpływu technologicznego na produkt końcowy. Głównym kryterium odróżniającym obie kategorie jest zatem kwestia celowości zapewnienia obecności substancji w produkcie końcowym.

Skąd zatem pojawiające się w praktyce wątpliwości dotyczące suplementów diety? Mylący może okazać się wykaz kategorii żywności opisany w części D załącznika II do rozporządzenia nr 1333/2008. W wykazie tym pod numerem 17 wymieniono: „Suplementy żywnościowe określone w dyrektywie 2002/46/WE” dzieląc tę kategorię na dwie podgrupy: „Suplementy diety w postaci stałej, z wyłączeniem suplementów diety dla niemowląt i małych dzieci” oraz „Suplementy diety w postaci płynnej, z wyłączeniem suplementów diety dla niemowląt i małych dzieci”. Dla wyjaśnienia, w świetle rozporządzenia nr 609/20132 niemowlę oznacza dziecko poniżej dwunastego miesiąca życia, natomiast małe dziecko to dziecko w wieku od jednego roku do trzech lat. Czyżby zatem dokładne wytyczne rozporządzenia nr 1333/2008 dotyczyły jedynie suplementów diety dla dzieci powyżej 3 r.ż. i dorosłych? Jakie przepisy w takiej sytuacji mają zastosowanie właśnie do suplementów diety dla niemowląt i małych dzieci?

Rozwiązaniem powyższych wątpliwości jest treść art. 16 rozporządzenia nr 1333/2008, który wyraźnie wskazuje: „Dodatki do żywności nie mogą być stosowane w żywności dla niemowląt i małych dzieci, zgodnie z przepisami dyrektywy 89/398/EWG, w tym w żywności dietetycznej dla niemowląt (0-12 m.) i małych dzieci (1-3 r.ż.), specjalnego przeznaczenia medycznego, o ile w załączniku II do niniejszego rozporządzenia wyraźnie nie określono inaczej.”. Przedmiotowa kwestia wydaje się być zatem przejrzysta – jeżeli dodatek do żywności nie znajduje się w załączniku II do rozporządzenia nr 1333/2008 to nie może być stosowany w suplemencie diety dedykowanym dzieciom poniżej 3 r.ż.

Niestety, jak to zwykle bywa w praktyce, przywołana regulacja wciąż nie wyjaśnia wszystkich możliwych przypadków. Uwzględniając powyższe wyjaśnienia przedsiębiorcy wciąż mierzą się z niepewnością, czy możliwe jest zastąpienie kwasu cytrynowego w składzie sokiem z cytryny? Czy w takim przypadku składnik ten powinien być wymieniony w wykazie składników jako „regulator kwasowości”? Co jeśli do produkcji witaminy (będącej głównym preparatem obecnym w suplemencie diety dla niemowląt) stosowana jest substancja stabilizująca? Kiedy obecność w suplemencie diety dla niemowląt i małych dzieci substancji wymienionej w rozporządzeniu nr 1333/2008 będzie uzasadniona i zgodna z prawem? Z powyższego wynika, że wraz z dokładniejszą analizą tematu liczba pytań i wątpliwości wzrasta.

Wiemy, że w gąszczu regulacji bardzo łatwo powziąć wątpliwość, co do zgodności z prawem. Tymczasem w Centrum Prawa Żywnościowego, uwzględniając Państwa konkretny przypadek i uwarunkowania produkcyjne, jak również charakterystykę danej substancji i produktu, pomożemy ocenić przedstawione okoliczności w świetle prawa i praktyki organów. Zgłoś się do Nas –zespół ekspertów z zakresu prawa żywnościowego chętnie odpowie na wszelkie pytania prawne!

 

1 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i środków spożywczych zastępujących całodzienną dietę, do kontroli masy ciała oraz uchylające dyrektywę Rady 92/52/EWG, dyrektywy Komisji 96/8/WE, 1999/21/WE, 2006/125/WE i 2006/141/WE, dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/39/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 41/2009 i (WE) nr 953/2009 (Dz.U. L 181 z 29.6.2013, str. 35—56 ze zm.).

2 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie żywności przeznaczonej dla niemowląt i małych dzieci oraz żywności specjalnego przeznaczenia medycznego i środków spożywczych zastępujących całodzienną dietę, do kontroli masy ciała oraz uchylające dyrektywę Rady 92/52/EWG, dyrektywy Komisji 96/8/WE, 1999/21/WE, 2006/125/WE i 2006/141/WE, dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/39/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 41/2009 i (WE) nr 953/2009 (Dz.U. L 181 z 29.6.2013, str. 35—56  ze zm.).