W dniu 5 listopada EFSA opublikował przyjętą w dniu 24 września 2020 r. opinię, w ramach której urząd dokonał na wniosek Komisji Europejskiej oceny ryzyka dla obecności niklu w żywności oraz wodzie pitnej.
Zgodnie z treścią najnowszej opinii EFSA dokonanie aktualizacji poprzedniej opinii Urzędu z dnia 22 stycznia 2015 w sprawie zagrożeń dla zdrowia publicznego związanych z obecnością niklu w żywności i wodzie pitnej stało się konieczne, wobec pojawienia się nowych danych naukowych odnoszących się do kwestii występowania niklu w wodzie pitnej oraz w żywności, a także ze względu na pojawienie się nowych wytycznych odnośnie dawki referencyjnej („benchmark dose”).
W opinii EFSA podkreślił, że nikiel stanowi składnik skorupy ziemskiej i konsekwencji jest substancją powszechnie występującą w biosferze. Obecność niklu w żywności oraz w wodzie pitnej może być spowodowana czynnikami naturalnymi, jak również działalnością człowieka.
W ramach opinii z 2015 r. EFSA ustalił dzienną dozwoloną dawkę niklu oraz zwrócił uwagę, że powszechna obecność niklu w żywności budzi obawy o charakterze zdrowotnym w odniesieniu do wszystkich grup wiekowych, natomiast obawy te są w jeszcze większym stopniu uzasadnione w odniesieniu do osób uczulonych na nikiel. Jednocześnie urząd w opinii z 2015 r. zwrócił uwagę, iż konieczne jest prowadzenie dalszych, dodatkowych badań dotyczących wchłaniania niklu przez ludzi wraz z pożywieniem.
W najnowszej opinii z dnia 24 września 2020 r. EFSA stwierdził m.in., że:
- biodostępność niklu po spożyciu u ludzi zależy od takich czynników jak: poziom rozpuszczalności danego związku niklu, rodzaju nośnika niklu oraz tego, czy w momencie spożycia osoba przyjmująca żywność, w której obecny był nikiel była na czczo;
- nikiel nie powoduje co do zasady uczuleń, może jednakże powodować reakcje skórne u osób uczulonych po spożyciu żywności zawierającej nikiel;
- brak jest danych odnośnie tego, że nikiel znajdujący się w pożywieniu i wodzie pitnej jest przyczyną rozwijania się nowotworów w ludzkim organizmie;
- najwyższe średnie stężenie w niklu odnotowano dla następujących kategorii żywności: rośliny strączkowe, orzechy oraz nasiona oleiste. W szczególności największe stężenie niklu wykryto w soi, kasztanach oraz orzechach nerkowca.
Ponadto, w ramach rekomendacji Urząd wywiódł, iż:
- W celu zmniejszenia niepewności związanych z oceną ryzyka związanego z obecnością niklu w żywności oraz wodzie pitnej konieczne jest zgromadzenie większej ilości informacji odnośnie biodostępności niklu u ludzi przy różnych schematach dawkowania;
- Zaleca się przeprowadzenie nowych badań na większej liczbie osób uczulonych na nikiel i uwzględnienie różnych schematów dawkowania i poziomów dawek celem bardziej precyzyjnego ustalenia poziomów dawek referencyjnych. Ww. badania stanowiłyby podstawę dla dokonania bardziej dokładnej oceny ryzyka odnośnie reakcji skórnych i ogólnoustrojowych powodowanych spożyciem żywności i wody pitnej zawierających nikiel
- Ponadto konieczne jest zebranie informacji na temat potencjalnej obecności nanocząsteczek niklu w żywności i wodzie pitnej.
