Angielskie określenie „novel food” tłumaczone na język polski jako „nowa żywność” zgodnie z rozporządzeniem nr 2015/2283[1] stanowi, że jest to: „żywność, której nie stosowano w znacznym stopniu w Unii do spożycia przez ludzi przed dniem 15 maja 1997 r., niezależnie od dat przystąpienia państw członkowskich do Unii, i która zalicza się do co najmniej jednej z [wymienionych w rozporządzeniu] kategorii”. Określone w ten sposób środki spożywcze są dopuszczone do obrotu na terytorium Unii Europejskiej jedynie po pozytywnym przejściu procedury określonej w przywołanym rozporządzeniu. W takim przypadku dana żywność wpisywana jest do tabeli rozporządzenia nr 2017/2470[2], które stanowi w praktyce „katalog zatwierdzonej nowej żywności”.
Produkty tej kategorii spotykamy na co dzień na półkach sklepowych. Przykładowo, w 2020 r. zaczęły obowiązywać trzy rozporządzenia uzupełniające wspomniany katalog o wciąż popularne nasiona chia (nasiona szałwii hiszpańskiej (Salvia hispanica))[3], miąższ i produkty z nasion kakaowca (miąższ, sok z miąższu i zagęszczony soku z miąższu owoców (Theobroma cacao L.))[4] oraz składnik wykorzystywany w suplementacji niacyny (chlorku rybozydu nikotynamidu)[5].
Weryfikacja tego, czy dany produkt lub substancja jest „nową żywnością” i czy może zgodnie z prawem być dopuszczona do rynku we Wspólnocie, wymaga jednak pogłębionej analizy i bywa niezwykle skomplikowana zarówno z prawniczego, jak i naukowego punktu widzenia. Powszechnie kojarzone nazwy produktów, o ile określają inną część rośliny, mogą stanowić zatwierdzoną novel food (np. nasiona bazylii pospolitej (Ocimum basilicum)), innym razem pewne składniki mogą być dozwolone do stosowania tylko w przypadku suplementów diety (np. ekstrakt z kultur komórkowych (Ajuga reptans)). Z drugiej strony wprowadzanie na rynek nowej żywności, która nie została zaakceptowana w unijnej procedurze, zagrożona jest w Polsce odpowiedzialnością karną[6].
Nie warto zatem ryzykować. Wprowadzając na polski rynek produkty, zgłoś się do Centrum Prawa Żywnościowego i zweryfikuj, czy mogą być one dopuszczone do obrotu na terenie Unii Europejskiej. Dla nas „nowa żywność” to żadna nowość!
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 z dnia 25 listopada 2015 r. w sprawie nowej żywności, zmieniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 oraz uchylające rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 1852/2001 (Dz.U. L 327 z 11.12.2015, str. 1—22 ze zm.).
[2] Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/2470 z dnia 20 grudnia 2017 r. ustanawiające unijny wykaz nowej żywności zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 w sprawie nowej żywności (Dz.U. L 351 z 30.12.2017, str. 72—201 ze zm.).
[3] Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/24 z dnia 13 stycznia 2020 r. zezwalające na rozszerzenie zastosowania nasion szałwii hiszpańskiej (Salvia hispanica) jako nowej żywności oraz zmianę warunków stosowania i szczególnych wymogów dotyczących etykietowania nasion szałwii hiszpańskiej (Salvia hispanica) na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 oraz zmieniające rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/2470 (Dz.U. L 8 z 14.1.2020, str. 12—17).
[4] Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/206 z dnia 14 lutego 2020 r. zezwalające na wprowadzenie na rynek miąższu, soku z miąższu i zagęszczonego soku z miąższu owoców Theobroma cacao L. jako tradycyjnej żywności z państwa trzeciego zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 oraz zmieniające rozporządzenie wykonawcze (UE) 2017/2470 (Dz.U. L 43 z 17.2.2020, str. 66—68).
[5] Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2020/16 z dnia 10 stycznia 2020 r. zezwalające na wprowadzenie na rynek chlorku rybozydu nikotynamidu jako nowej żywności zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2283 oraz zmieniające rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2017/2470 (Dz.U. L 7 z 13.1.2020, str. 6—10).
[6] Art. 96 ust. ust. 2 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U.2019.1252 ze zm.).
