2 września 2021 r. został opublikowany wyrok czwartej izby Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie wydania orzeczenia w trybie prejudycjalnym na wniosek podmiotu ze Zjednoczonego Królestwa – Association of Independent Meat Suppliers, Cleveland Meat Company Ltd, przeciwko Food Standards Agency – Agencji ds. norm żywności w UK (sygn. akt C-579/19)[1].
Rozpatrywana sprawa dotyczyła procedury właściwej w razie odomowy naniesienia znaku jakości zdrowotnej na tuszę, która została uzyskana z żywego byka, u którego inspektor ds. higieny mięsa po przeprowadzeniu badania poubojowego stwierdził występowanie trzech ropni w narządach wewnętrznych. Uznano zatem, że mięso jest niezdatne do spożycia przez ludzi ze względu na podejrzenie ropnicy. W konsekwencji na tuszy nie naniesiono znaku jakości zdrowotnej, który poświadcza jej zdatność do spożycia przez ludzi, a przedsiębiorstwo otrzymało zakaz sprzedaży wypomnianej tuszy.
Po postępowaniu krajowym Supreme Court of the United Kingdom (sąd najwyższy Zjednoczonego Królestwa) postanowił zawiesić postępowanie i zwrócić się do Trybunału Sprawiedliwości UE z wątpliwościami dotyczącymi tego, czy procedura przewidziana w przepisach angielskiej ustawy tj. umożliwienie rozstrzygnięcia przez sędziego pokoju sprawy co do istoty na podstawie dowodów czy tusza nie spełnia wymogów bezpieczeństwa żywności (w postaci opinii biegłych powołanych przez każdą ze stron) jest zgodne z postanowieniami unijnych rozporządzeń nr 854/2004 i 882/2004. Supreme Court dopytywał również o zakres odwołania się od decyzji wydanej przez urzędowego lekarza weterynarii.
Trybunał orzekł, że interpretacja rozporządzenia nr 854/2004 i nr 882/2004 wskazuje na nieprawidłowość uregulowania stosowanego w Zjednoczonym Królestwie. Zgodnie bowiem z aktualnymi przepisami, w razie domowy naniesienia znaku jakości zdrowotnej na tuszy przez urzędowego lekarza weterynarii, gdy właściciel tuszy nie zgadza się z tą decyzją, urzędowy lekarz weterynarii jest zobowiązany wnieść sprawę do sądu, a ten powinien orzekł co do istoty i na podstawie powołanych przez każdą ze stron dowodów w postaci opinii biegłych, czy rzeczona tusza spełnia wymogi w zakresie bezpieczeństwa żywności, bez możliwości formalnego stwierdzenia nieważności decyzji urzędowego lekarza weterynarii lub nakazania uchylenia skutków tych decyzji. Innymi słowy, niezgodne z prawem unijnym jest przyznanie sądowi kompetencji do merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy leżącej w kompetencji urzędowego lekarza weterynarii. Jak podsumowano w wyroku:
„Takie uregulowanie prowadzi bowiem do zastąpienia urzędowego lekarza weterynarii, jako osoby ostatecznie odpowiedzialnej za bezpieczeństwo żywności, przez sąd orzekający co do istoty sprawy”.
Natomiast prawo UE nie stoi na przeszkodzie poddaniu takiej decyzji ograniczonej kontroli sądowej. W jej zakresie sąd, do którego wniesiono sprawę, może stwierdzić nieważność z każdego powodu, który czyni decyzję niezgodną z prawem, np. gdy urzędowy lekarz weterynarii działał w celu innym niż ten, dla którego przyznano mu jego uprawnienia, gdy nie zastosował właściwych kryteriów prawnych lub gdy jego decyzja jest bezpodstawna lub niepoparta wystarczającymi dowodami.
Warto wspomnieć, że pomimo „Brexitu” TSUE w niniejszej sprawie pozostał właściwy ze względu na art. 86 umowy o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej i Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej
W Centrum Prawa Żywnościowego monitorujemy zmiany w prawie żywnościowym i ciekawe rozstrzygnięcia orzecznictwa. Jeżeli szukają Państwo wsparcia w działalności na rynku środków spożywczych zachęcamy do bezpośredniego kontaktu! Pomagamy także w rozwiązaniu problemów prawnych wynikających z opuszczenia UE przez Zjednoczone Królestwo.
[1] https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?text=&docid=245524&pageIndex=0&doclang=PL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=5169831
