25 czerwca 2020 r. WSA w Gdańsku wydał wyrok o sygn. akt III SA/Gd 67/20, w którym utrzymał w mocy decyzję nakazującą wycofanie z rynku i utylizację mięsa z uwagi na przekroczenie maksymalnego dopuszczalnego poziomu pozostałości produktów leczniczych (tylmikozyny).
W uzasadnieniu ww. wyroku sąd odnosi się do tzw. zasady ostrożności (wyrażonej w art. 7 rozporządzenia nr 178/20021), która wskazuje, że w razie stwierdzenia niebezpieczeństwa zaistnienia skutków szkodliwych dla zdrowia (ale w przypadku, gdy brak jest pewności naukowej w tym zakresie) mogą zostać przyjęte tymczasowe środki zarządzania ryzykiem konieczne do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia. Środki te muszą być proporcjonalne i nie bardziej restrykcyjne dla handlu niż jest to wymagane. Zgodnie z omawianym wyrokiem powyższy przepis „należy interpretować w ten sposób, iż umożliwia on działanie organów zmierzające do nałożenia nakazów lub zakazów na określone produkty, jeżeli te rodzą nawet tylko uzasadnione podejrzenie co do ich bezpieczeństwa. Nie budzi wątpliwości Sądu, iż wykrycie w produkcie spożywczym pochodzenia odzwierzęcego wykorzystywanych przy leczeniu zwierząt antybiotyków w stężeniu przekraczającym określone prawem normy nie tylko budzi uzasadnione podejrzenie, ale pewność, że tego rodzaju produkt nie jest bezpieczny dla zdrowia ludzi.”
Dodatkowo, w przedmiotowym wyroku uznano, że środki wskazane w art. 54 rozporządzenia nr 882/20042 (aktualnie obowiązuje w tym zakresie art. 138 rozporządzenia nr 2017/625), obejmujące wycofanie z rynku i utylizację mięsa, nie mają charakteru sankcji administracyjnej, ale charakter środków zapobiegawczych. Celem ich nałożenia jest chęć zapobiegnięcia wystąpieniu możliwych negatywnych skutków niezgodności stwierdzonych w toku kontroli żywności. WSA stwierdził, że: „Wybór środka winien być zatem zawsze implikowany przez okoliczności konkretnej sprawy i zależeć wprost od rodzaju stwierdzonych naruszeń. W rozpoznawanej sprawie chodziło zaś przede wszystkim o to, aby zapobiec spożyciu przez ludzi mięsa drobiowego, które wykazało zbyt wysoki poziom stężenia antybiotyków.”
Sąd odniósł się także do faktu, że skarżąca posiadała wyniki badań próbek tej samej partii mięsa wskazując, że: „pobrane przez stronę skarżącą w okresie późniejszym badania próbek mięsa z tej samej partii, wcale nie uprawdopodobniły, że wskazany produkt spożywczy był bezpieczny. Badania te nawet o wyniku negatywnym nie dowodzą bowiem w żaden sposób o wadliwości przeprowadzonego badania urzędowego. Przyczyny niedopuszczalnego poziomu pozostałości leczniczych w badanej próbce pozostają zaś bez znaczenia dla konieczności wycofania tego rodzaju produktu z obrotu i jego utylizacji w świetle art. 54 ust. 2 rozporządzenia nr 882/2004. Organy nie miały zatem obowiązku ustalać czy podlegający ubojowi drób rzeczywiście był leczony innymi antybiotykami niż tylmikozyna. Jak zasadnie wskazano w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji nawet bowiem przypadkowe, czy jednorazowe wystąpienie niezgodności, nie uwalnia danego podmiotu od odpowiedzialności administracyjnej z art. 54 ust. 2 rozporządzenia nr 882/2004. Z punktu widzenia ochrony dobra jakim jest zdrowie ludzi obowiązywać musi w pełni rygorystyczne podejście nawet do jednorazowego stwierdzenia faktu wystąpienia niezgodności w mięsie lub jego produktach.”
Omawiany wyrok wskazuje na dość restrykcyjne zasady oceny oraz podejmowania decyzji organów kontroli. Stanowi bowiem, że już samo podejrzenie co do bezpieczeństwa danego produktu można uznać za wystarczające do nałożenia sankcji, a odmienne od urzędowych wyniki badań nie mają w tym zakresie znaczenia. Dodatkowo, organy nie muszą rozważać źródła zanieczyszczenia i nawet jednorazowa czy przypadkowa obecność niedozwolonych substancji uzasadnia podjęcie omawianych środków (chronione jest tu bowiem wyższe dobro – zdrowie człowieka).
1 Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz. U. UE. L. z 2002 r. Nr 31, str. 1 ze zm.).
2 Rozporządzenie (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt (Dz. U. UE. L. z 2004 r. Nr 165, str. 1 ze zm.) – aktualnie nieobowiązujące, zastąpione Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 z dnia 15 marca 2
