Zgodnie z ogólnymi zasadami etykietowania żywności znajdującymi się w rozporządzeniu nr 1169/2011, w ramach podawania informacji o wartości odżywczej, wskazać należy „sól”. „Sól” w tym przypadku oznacza jej zawartość obliczoną z użyciem wzoru: „sól = sód × 2,5” [1]. Z pozoru sprawa wydaje się zatem oczywista. Niemniej, stosując regulacje względem swoich produktów przedsiębiorcy zobowiązani są uwzględniać również przepisy szczegółowe dotyczące konkretnych kategorii żywności. Należy tym samym uwzględnić łacińską maksymę i jedną z reguł kolizyjnych stosowania prawa: prawo o większym stopniu szczegółowości należy stosować przed prawem ogólniejszym. Jak wygląda to w praktyce?
Biorąc pod uwagę powyższe, zgodnie z rozporządzeniem nr 2016/128 w przypadku żywności specjalnego przeznaczenia medycznego na etykiecie należy wskazać informacje o zawartości sodu jako jednego ze składników mineralnych[2]. Dodatkowo dopuszcza się powtórzenie informacji o zawartości sodu, jednakże w określonej wprost w akcie prawnym formie językowej poprzez wskazanie ilości soli, z doprecyzowaniem zawartego w niej sodu.
W przypadku suplementów diety przepisy rozporządzenia 1169/2011 w zakresie obowiązku informowania o wartościach odżywczych nie mają zastosowania. Tymczasem zgodnie z polskim rozporządzeniem w sprawie składu i oznakowania suplementów diety, obowiązkowo na etykiecie suplementu diety należy wskazać zawartość witamin i składników mineralnych oraz innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny efekt fizjologiczny w postaci liczbowej – w tym „sód”[3]. Nie jest natomiast wykluczone, na zasadzie dobrowolności, podanie również informacji o wartości odżywczej zgodnie z rozporządzeniem nr 1169/2011, gdzie wskazuje się „sól”.
Nieco odmienne normy mają zastosowanie w przypadku preparatów do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt, zgodnie z którymi na zasadzie odstępstwa, nie wskazuje się ilości soli w tej kategorii produktów[4]. Należy natomiast wskazać „sód” jako składnik mineralny obecny w produkcie.
Więcej trudności w oznakowaniu sprawiać mogą także kategorie żywności wyłączone spod regulacji rozporządzenia nr 609/2013, w tym m.in. środki spożywcze zastępujące posiłek, do kontroli masy ciała, regulowane obecnie częściowo w rozporządzeniu nr 2016/1413[5]. Ze względu na to, że przepisy są w niniejszym zakresie wyjątkowo nieprecyzyjne i niejednoznaczne, ustalenie jaki składnik powinien być wskazany jest sprawą wysoce skomplikowaną i wymaga odwołania się do różnych aktów prawnych, zarówno na poziomie krajowym, jak i wspólnotowym.
Dodatkowo w niniejszej kwestii istotną rolę odgrywać będzie również ogólna zasada prawa żywnościowego dotycząca „zakazu wprowadzania konsumenta w błąd”. Zgodnie ze wskazaną zasadą informacje na temat żywności muszą być rzetelne, jasne i łatwe do zrozumienia dla konsumenta oraz nie mogą wprowadzać go w błąd. Warto pamiętać, że jednoczesna informacja o „soli” oraz „sodzie” może być tym samym uznana za trudną do zrozumienia, o ile zostanie wskazana nieprawidłowo.
Przedsiębiorco, jeżeli kiedykolwiek miałeś wątpliwości wartości jakiej substancji wskazać na etykiecie – soli, sodu, a może obu jednocześnie – zapraszamy do kontaktu.
[1] Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE) nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz.U. L 304 z 22.11.2011, str. 18—63 ze zm.).
[2] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/128 z dnia 25 września 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 w odniesieniu do szczegółowych wymogów dotyczących składu żywności specjalnego przeznaczenia medycznego oraz informacji na jej temat (Dz.U. L 25 z 2.2.2016, str. 30—43 ze zm.).
[3] Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie składu oraz oznakowania suplementów diety (Dz.U. z 2014 r. poz. 1237 ze zm.).
[4] Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2016/127 z dnia 25 września 2015 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 609/2013 w odniesieniu do szczegółowych wymogów dotyczących składu preparatów do początkowego żywienia niemowląt i preparatów do dalszego żywienia niemowląt oraz informacji na ich temat, a także w odniesieniu do informacji dotyczących żywienia niemowląt i małych dzieci (Dz.U. L 25 z 2.2.2016, str. 1—29 ze zm.).
[5] Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/1413 z dnia 24 sierpnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 432/2012 ustanawiające wykaz dopuszczonych oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności, innych niż oświadczenia odnoszące się do zmniejszenia ryzyka choroby oraz rozwoju i zdrowia dzieci (Dz.U. L 230 z 25.8.2016, str. 8—15 ze zm.).
